مصاحبه ADI-R: سفری به تاریخچه رشد کودک برای تشخیص دقیق اوتیسم

ADI-R چیست؟ گوش دادن به داستان رشد

مصاحبه تشخیصی اوتیسم (Autism Diagnostic Interview-Revised) یا ADI-R، یک مصاحبه بالینی ساختاریافته^۲ است که با والدین یا مراقبان اصلی فرد مشکوک به اوتیسم انجام می‌شود. برخلاف یک گفتگوی معمولی، این مصاحبه از پروتکلی دقیق پیروی می‌کند و سوالات مشخصی را برای جمع‌آوری اطلاعات جامع درباره تاریخچه رشدی^۱ فرد از بدو تولد تا کنون می‌پرسد. هدف اصلی ADI-R، به دست آوردن یک تصویر دقیق از الگوهای رفتاری در سه حوزه کلیدی اوتیسم (تعامل اجتماعی، ارتباط و رفتارهای تکراری) در طول زمان است.

چرا تاریخچه رشدی اینقدر اهمیت دارد؟

تشخیص اوتیسم بر اساس وجود علائم در دوره اولیه رشد استوار است. بسیاری از رفتارها ممکن است در سنین بالاتر تغییر کنند یا فرد روش‌هایی برای جبران آن‌ها بیاموزد. ADI-R به متخصص کمک می‌کند تا بفهمد آیا چالش‌های فعلی ریشه در الگوهای رشدی اولیه دارند یا خیر. این اطلاعات برای تشخیص افتراقی^۳، یعنی تمایز اوتیسم از سایر شرایطی که ممکن است علائم مشابهی داشته باشند (مانند اختلال زبان، اضطراب اجتماعی یا اختلال دلبستگی)، حیاتی است.

ADI-R چه حوزه‌هایی را پوشش می‌دهد؟

این مصاحبه جامع، حدود ۹۳ سوال را در بر می‌گیرد که به طور سیستماتیک سه حوزه اصلی مرتبط با اوتیسم را بررسی می‌کنند:

• کیفیت تعامل اجتماعی متقابل: سوالات این بخش به بررسی رفتارهایی مانند استفاده از تماس چشمی، اشتراک‌گذاری هیجانات، درک احساسات دیگران، و کیفیت روابط دوستانه در دوره‌های مختلف سنی می‌پردازد.
• ارتباط و زبان: این بخش هم بر ارتباط کلامی (مانند تاخیر در گفتار، استفاده تکراری از کلمات یا لحن غیرمعمول) و هم ارتباط غیرکلامی (مانند استفاده از ژست‌ها و حالات چهره) تمرکز دارد.
• رفتارهای تکراری، محدود و کلیشه‌ای: سوالات این حوزه به بررسی علایق خاص و شدید، وابستگی به روتین‌ها، حرکات تکراری بدن (مانند بال‌بال زدن) و واکنش‌های حسی غیرمعمول (مثلاً به صداها یا بافت‌ها) می‌پردازد.

علاوه بر این سه حوزه، ADI-R اطلاعاتی درباره سن شروع علائم و سایر نقاط عطف رشدی (مانند راه رفتن) نیز جمع‌آوری می‌کند تا یک تصویر کامل از مسیر رشد کودک ترسیم شود.

تجربه والدین در مصاحبه ADI-R: فضایی برای همدلی

مصاحبه ADI-R معمولاً ۲ تا ۳ ساعت طول می‌کشد و می‌تواند برای والدین یک تجربه عاطفی باشد. مرور خاطرات کودکی، به خصوص اگر با نگرانی همراه بوده باشد، آسان نیست. مهم است که والدین بدانند:

• فراموشی طبیعی است: هیچ‌کس انتظار ندارد والدین تمام جزئیات را به یاد داشته باشند. متخصصان آموزش دیده‌اند تا با پرسیدن سوالات دقیق، به یادآوری الگوهای کلی کمک کنند.
• این مصاحبه قضاوتی نیست: هدف ADI-R پیدا کردن مقصر یا ارزیابی عملکرد والدین نیست. این ابزار صرفاً برای جمع‌آوری اطلاعات عینی درباره رفتارها و الگوهای رشدی کودک طراحی شده است.
• فضای مصاحبه باید امن باشد: یک متخصص ماهر، محیطی حمایتی و همدلانه ایجاد می‌کند تا والدین احساس راحتی کنند و بتوانند مشاهدات خود را بدون ترس از قضاوت به اشتراک بگذارند.

این مصاحبه فرصتی برای والدین است تا داستان فرزند خود را از نگاه خودشان روایت کنند و مشاهداتی را که شاید سال‌ها در ذهن داشته‌اند، در یک چارچوب علمی سازماندهی کنند.

نقش ADI-R در کنار سایر ابزارهای تشخیصی

ADI-R به ندرت به تنهایی استفاده می‌شود. قدرت واقعی آن زمانی آشکار می‌شود که در کنار سایر ابزارهای ارزیابی جامع قرار گیرد. این مصاحبه، تاریخچه و زمینه را برای مشاهدات حال حاضر فراهم می‌کند.

• مکمل ADOS-2: در حالی که آزمون ADOS-2 نشان می‌دهد کودک «اکنون» چگونه رفتار می‌کند، ADI-R توضیح می‌دهد که این رفتارها از «چه زمانی و چگونه» شروع شده‌اند. ترکیب این دو، یک دید ۳۶۰ درجه از فرد ارائه می‌دهد.
• راهنمای درجه‌بندی شدت: اطلاعات به دست آمده از ADI-R به متخصص کمک می‌کند تا نتایج مقیاس‌های درجه‌بندی مانند CARS-2 و GARS-3 را در بستر رشدی کودک تفسیر کند.
• مقایسه گذشته و حال: با مقایسه اطلاعات تاریخی ADI-R و گزارش‌های فعلی از عملکرد روزمره (مانند مقیاس SRS-2)، متخصص می‌تواند میزان پیشرفت یا تغییر در علائم را ارزیابی کند.

بنابراین، ADI-R نقشی حیاتی در ساختن یک پایه محکم برای تشخیص دارد و به تیم بالینی کمک می‌کند تا با اطمینان بیشتری به یک نتیجه‌گیری دقیق برسند.

جمع‌بندی

مصاحبه تشخیصی اوتیسم (ADI-R) ابزاری قدرتمند و ضروری در فرآیند ارزیابی جامع اوتیسم است. این مصاحبه ساختاریافته با والدین، به متخصصان اجازه می‌دهد تا به شکلی دقیق و سیستماتیک، تاریخچه رشدی کودک را در حوزه‌های کلیدی ارتباط، تعامل اجتماعی و رفتارهای تکراری بازسازی کنند. اگرچه این فرآیند می‌تواند برای والدین طولانی و عاطفی باشد، اما اطلاعات به دست آمده از آن برای تشخیص افتراقی و درک عمیق ریشه‌های چالش‌های فعلی، حیاتی است. ADI-R با فراهم کردن زمینه تاریخی، به مشاهدات و آزمون‌های فعلی معنا می‌بخشد و به عنوان یکی از ستون‌های اصلی یک تشخیص معتبر و قابل اعتماد عمل می‌کند.

مطالب مرتبط

برای درک بهتر فرآیند ارزیابی اوتیسم، شناخت ابزارهایی که در کنار ADI-R استفاده می‌شوند، ضروری است. پیشنهاد می‌کنیم مقالات زیر را نیز مطالعه کنید:

• آشنایی با ADOS-2: استاندارد طلایی مشاهده رفتارهای اوتیسم در تعامل زنده
• مقیاس CARS-2 چگونه به درجه‌بندی شدت علائم اوتیسم کمک می‌کند؟
• مقیاس SRS-2: ارزیابی مهارت‌های اجتماعی اوتیسم در خانه و مدرسه
• آزمون GARS-3: ابزاری کاربردی برای غربالگری اوتیسم در مدرسه و کلینیک

دعوت به تعامل: روایت شما از گذشته و حال چیست؟

منابع

1. American Psychiatric Association. (2022). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed., text rev.).
2. Zwaigenbaum, L., Bauman, M. L., Fein, D., et al. (2015). Early screening of autism spectrum disorder: recommendations for practice and research. Pediatrics, 136(Supplement_1), S41-S59.
3. Lord, C., Rutter, M., & Le Couteur, A. (1994). Autism Diagnostic Interview-Revised: A revised version of a diagnostic interview for caregivers of individuals with possible pervasive developmental disorders. Journal of autism and developmental disorders, 24(5), 659-685.